Al meer dan 10 jaar voeren wij actief campagne tegen het rasdierenleed. En niet voor niets: inmiddels is er een start gemaakt met regelgeving die voor alle hondenfokkers in Nederland geldt. We zijn er nog lang niet. Help jij ons actievoeren?
Wie is de Winner? Rashondenleed aan de kaak gesteld
Eind 2010 lanceerden we de campagne Wie is de Winner naar aanleiding van de rashondenshow ‘Amsterdam Winner Show’. Bij hondenshows draait alles om het uiterlijk van rashonden. Bij deze campagne konden mensen stemmen op ‘De zieligste hond van Nederland’. Daarbij werd duidelijk dat veel rashonden geen winners maar vooral verliezers zijn.
Daarnaast kon vanaf onze website ook een brief aan staatssecretaris Henk Bleker (Economische Zaken, Landbouw en Innovatie) ondertekend worden. In de brief werd verzocht om het rashondenleed te stoppen via wetgeving.
Maar liefst 7.176 mensen tekenen de brief. Een groot succes dat de rashondenproblematiek in een keer op de kaart zette!
Rashonden op de politieke agenda
In december 2010 maakte het documentaire programma ZEMBLA een uitzending over de rasdierenproblematiek: Het einde van de rashond. Daarin kwamen zowel de Sophia-Vereeniging als verantwoordelijk staatssecretaris Bleker aan bod.
Bleker wees in deze uitzending als oplossing naar de Raad van Beheer: de organisatie die in Nederland verantwoordelijk is voor de uitgifte van de stambomen van rashonden. Deze organisatie is helemaal niet bij machtte om de gehele rashondenwereld aan banden te leggen. Immers, over fokkers van look-a-likes of fokkers die niet bij de raad zijn aangesloten hebben zij niets te zeggen.
De reactie van de staatssecretaris werd begin 2011 besproken tijdens een commissievergadering, waarmee de rashonden op de politieke agenda verschenen.
Gesprek met het ministerie: overheid wil geen regelgeving
In 2011 voerden wij een gesprek met Alida Oppers (directeur Voedsel, Dier en Kwaliteit van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie). Oppers zou graag inzetten in meer consumentenvoorlichting. Ze gaf aan dat strenge regelgeving door het publiek ervaren kan worden als betutteling door de staat. Volgens haar staat hetmensen vrij om zelf hun keuzes te maken. De overheid moet slechts aangeven wat de risico’s zijn.
De Sophia-Vereeniging pleit tijdens het gesprek juist voor het stellen van strikte regels voor de gezelschapsdierenfokkerij. De sector kan en wíl de problemen namelijk zelf niet oplossen. Wij vinden dat de overheid in het geval van ethische kwesties wel degelijk grenzen zou moeten durven te stellen.
Vliegverbod voor kortsnuiten
Honden met een platte snuit hebben een grotere kans om te overlijden in het vliegtuig. De dieren sterven door gebrek aan zuurstof of aan oververhitting. Daarom verzochtten wij KLM en Transavia in augustus 2011 om het vervoer van rashonden met gezondheidsproblemen aan banden te leggen.
KLM liet weten de problemen te zien maar geen vervoersverbod te willen stellen, “omdat KLM per geval, en in overleg met de eigenaar van de hond of kat, bepaalt welke de veiligste manier van vervoer is”. Transavia gaf helemaal geen reactie.
Verbied de rashondenshows
Middels een ingezonden brief, die groots werd opgepakt in de media, riepen we eind 2011 op tot een verbod op rashondenshows. Die shows zijn een van de grote oorzaken van de rasproblemen. De rasdieren worden namelijk puur op het extreme uiterlijk beoordeeld.
De ‘perfecte winnaar’ van zo’n show wordt op grote schaal ingezet als fokdier. Perfecte pups verkopen immers goed! Zo geeft één kampioenshond zijn erfelijk materiaal door aan vele, vele nakomelingen. Als die nakomelingen onderling later weer voor nestjes zorgen, is er sprake van inteelt. Met alle gevolgen van dien.
Schot in de zaak: rasproblemen gaan onderzocht worden
In juli 2012 kwam er eindelijk schot in de zaak: staatssecretaris Bleker liet weten jaarlijks twee dierrassen te willen onderzoeken op rasproblemen. In 2012 waren dat de Franse buldog en de chihuahua. In 2013 de labrador retriever, de Cavalier King Charles spaniël en de Perzische kat.
Daarnaast bekende de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in Nederland publiekelijk schuld aan het laten ontsporen van het fokbeleid.
12.783 handtekeningen voor wetgeving gezonde honden
In 2012 werd de succesvolle Wie is de Winner-campagne van 2010 nogmaals ingezet. In totaal tekenden 12.783 mensen voor een aanpak van de rasproblemen middels wetgeving. Deze handtekeningen werden begin 2013 aangeboden aan verantwoordelijk staatssecretaris Dijksma.
Het ministerie pleit voor zelfregulering maar sector neemt geen verantwoordelijkheid
In mei 2013 gingen we in gesprek met de heer Kool (ministerie van Economische Zaken). Tijdens dit gesprek kwamen de onderzoeken naar de verschillende rassen aan bod die het ministerie sinds 2012 uitvoert.
De Sophia-Vereeniging is enthousiast, maar hoopt wel dat het niet bij onderzoeken blijft. En dat de onderzoeken geen vertragingen opleveren. Veel problemen zijn ook allang bekend. Wij benadrukken dat het onderzoek wel moet leiden tot maatregelen, de sector zelf neemt deze immers niet.
Het ministerie is overtuigd dat zelfregulering beter werkt dan het opleggen van regels. Daarbij is wetgeving volgens Kool moeilijk handhaafbaar.
Eindelijk regelgeving voor hobbyfokkers
In 2013 werd door de Tweede Kamer gestemd over de Wet dieren. Daarbij werd onder meer een motie (een wens, verzoek of opdracht van een kamerlid, hiervoor moet gestemd worden door de kamer) aangenomen om de regels voor de handel, fok en opvang van huisdieren ook te laten gelden voor hobbyfokkers.
Dat is een mooi resultaat: eindelijk gelden de regels voor het fokken van huisdieren voor álle fokkers! Maar de strijd was nog niet gestreden. Zolang er geen sprake is van specifieke maatregelen, kon er nog steeds niet op gehandhaafd worden.
Verbod op het fokken van gezelschapsdieren met gezondheidsproblemen
En meer mooie ontwikkelingen. Per 1 juli 2014 is het volgens de Wet Dieren (specifiek artikel 3.4: Besluit houders van dieren) verboden te fokken met gezelschapsdieren op een wijze waarop het welzijn en de gezondheid van het ouderdier of de nakomelingen wordt benadeeld. De fokkerij moet nu ‘voor zover mogelijk’ voorkomen dat dieren ziek worden door inteelt of ernstig lijden onder hun uiterlijk.
Fantastisch natuurlijk, hoewel we graag zouden zien dat de regels concreter zouden zijn. Want wat is ‘voor zover mogelijk’? Fokkers zouden moeten worden verplicht om gezonde dieren te fokken. Dieren die niet worden gehinderd door hun extreme uiterlijk.
Presentatie Plan Fairfok
In november 2014 presenteert een groep hondenfokkers (onder aanvoering van de Raad van Beheer) Plan Fairfok. Daarin geven zij aan bereid te zijn om na te denken over het aanpakken van de problemen. Helaas bevat Plan Fairfok geen concrete maatregelen. De fokkers blijven vasthouden aan de raszuiverheid van hun hondenrassen. Dat is inclusief inteelt en inclusief raskenmerken die het welzijn van de dieren ernstig aantasten.
Als reactie op dit plan verzocht de Sophia-Vereeniging de staatssecretaris haar verantwoordelijkheid te nemen, in plaats van deze neer te blijven leggen bij de fokkers. Fokkers die nota bene hun bestaansrecht ontlenen aan het fokken van zieke dieren. De brief bereikte ruim een miljoen lezers van onder andere Trouw, De Telegraaf en NRC.
Publiekscampagne om aandacht te vestigen op de rasproblemen: Cavelier Kareltje is de Winner
Net als in 2010 en 2012 werd in 2014 de campagne Wie is de Winner gelanceerd. Dit keer ‘streden’ zes honden voor de dubieuze titel van ‘Winner’: Cavalier King Charles spaniel Kareltje, Engelse buldog Bibi, Sharpei Shadow, Duitse dog Dirk, teckel Takkie en Chihuahua Chico.
Kareltje de Cavalier met zijn ‘schattige kleine kopje’, ondraaglijke hoofdpijn, epilepsie en hartafwijkingen werd uiteindelijk verkozen tot Winner.
Onderzoek naar waarom mensen voor een ziek ras blijven kiezen
In samenwerking met Wageningen University & Reseach onderzochten wij in 2015 waarom mensen een hond aanschaffen, ondanks dat ze weten dat het dier lijdt onder zijn uiterlijk.
Uit het onderzoek bleek dat mensen in veel gevallen wel op de hoogte zijn van de rasproblemen, maar de ernst daarvan niet voldoende (willen) inzien. Hun voorkeur en liefde voor een bepaald ras maakt hen blind voor de droge feiten.
Een extra bevestiging dat overheidsmaatregelen ontzettend belangrijk zijn.
Steeds meer politici voorstander van regelgeving tijdens groot dierenwelzijnsoverleg
In zowel april als juni 2015 stuurden we brieven naar verschillende kamerleden. In die brieven gingen we in op de noodzaak van wettelijke maatregelen voor een gezonde hondenfokkerij.
Het resultaat: tijdens het Schriftelijk Overleg van 1 september bleek dat verschillende politieke partijen het standpunt van de Sophia-Vereeniging over hadden genomen en ter sprake brachten.
Sophia RashondenEnquête: veel eigenaren rashond hebben probleemhond
In december 2016 lanceerden we de Sophia RashondenEnquête om de kennis over de rashondenproblematiek in kaart brengen. De Sophia RashondenEnquête werd maar liefst 3.187 keer ingevuld.
48% van de mensen gaf aan zelf een rashond te hebben. Ruim de helft van deze honden kampte met gezondheidsproblemen. 80% van de ondervraagden bleek voorstander te zijn van wettelijke maatregelen. 75% zag ook baat in voorlichting van potentiele kopers.
Aandacht voor de Winnershow: organisatie in handen van Raad van Beheer
In 2016 nam de Raad van Beheer de organisatie van de grote hondenshow Amsterdam Winner op zich. Ongeloofelijk dat juist de organisatie die de hondensector beter zou moeten maken, nu verantwoordelijk was voor de hondenshow die het probleem juist in stand houdt. We stuurden dan ook wederom een brief aan staatssecretaris Van Dam met het verzoek nu toch echt maatregelen te nemen.
Animatie informeert consumenten
Consumenten moeten weten wat de problemen met rasdieren nou eigenlijk zijn. En ze moeten weten hoe groot hun rol hierin wel niet is. Om deze boodschap op een goede, luchtige manier bij de mensen te krijgen ontwikkelde de Sophia-Vereeniging een animatie. Dit korte, informatieve filmpje werd alleen in 2017 al ruim 260.000 keer bekeken.
In gesprek met de Raad van Beheer
In maart vond een gesprek plaats met de Raad van Beheer. Daarbij liepen de ideeën uiteen over de precieze inhoud van het Fairfokplan. Wel werd de mening gedeeld dat het Fairfokplan te vrijblijvend is en een te klein bereik heeft. Afgesproken werd om waar mogelijk samen op te trekken.
Ook kondigde de Raad van Beheer aan dat op het event Hond2017 (waaronder ook de Amsterdam Winner Show valt) voor het eerst een keuring zou plaatsvinden van niet-rashonden. Later bleek dit veel commentaar op te leveren vanuit de fokkers, omdat dit de fok van rasloze en broodfok honden zou promoten.
Rond de tafel met het ministerie van Economische Zaken
In april 2017 gingen we weer om de tafel met het ministerie van Economische Zaken. Daar werd duidelijk dat op het ministerie stappen waren gezet om de problemen bij rashonden aan te pakken. Onder meer met een landelijke database: PETscan.
PETscan is een programma waarin dierenartsen diagnoses kunnen registreren. Op die manier krijgen we inzicht in de ernst en omvang van bepaalde erfelijke ziektes en afwijkingen per ras.
Gemeente Amsterdam is klaar met hondenshows
De gemeente Amsterdam liet in de zomer van 2018 weten rashondenshows te willen verbieden. Ze wilden kijken of de vergunningsvoorwaarden zo konden worden aangepast dat het niet langer mogelijk was om hondenshows in Amsterdam te organiseren.
Tot een daadwerkelijk verbod is het helaas niet gekomen aangezien gemeentes op basis van dierenwelzijn geen vergunningen mogen intrekken. Dit kan alleen landelijk. Een landelijk verbod op hondenshows wordt op korte termijn niet verwacht aangezien een poging tot een hondenshow-verbod in december 2018 sneuvelde in de Tweede Kamer.
Minister zegt meer inzet voor rasproblemen toe
Via de Dierencoalitie leverden we input voor het Algemeen Overleg Dierenwelzijn. Tijdens het overleg bleek dat alle deelnemende politieke partijen het standpunt van de vereniging delen: de overheid moet strenge maatregelen gaan nemen.
Minister Schouten deed verschillende toezeggingen:
Onderzoek: hoe denken de hondenfokkers zelf over de problemen en oplossingen
Door de Faculteit Diergeneeskunde werden ondertussen handhavingscriteria opgesteld voor (waarneembare) schadelijke uiterlijke kenmerken bij kortsnuitige honden.
Om te onderzoeken hoe fokkers zich verhouden tot alle nieuwe ontwikkelingen, verstuurden we een enquête naar 951 hondenfokkers. Deze werd uiteindelijk 199 keer ingevuld. De belangrijkste conclusie: fokkers vinden wel dat er iets moet gebeuren aan de erfelijke afwijkingen, maar het uiterlijk mag niet worden aangepast.
Aan de deelnemers werd gevraagd deel te nemen aan een vast hondenfokkerspanel. Tientallen fokkers reageerden hier positief op. Zij worden vanaf eind 2019 regelmatig benaderd met vragen over actualiteiten. Fantastisch, want op deze manier weten we wat de hondenfokkers zelf vinden en meemaken. Zo kunnen we komen tot een gezamelijk, werkbaar en hondvriendelijk beleid.
Doorbraak: concrete criteria voor handhaving
Omdat het bijna onmogelijk was om concreet te handhaven op artikel 3.4 Besluit houders van dieren (‘voor zover mogelijk’ voorkomen dat dieren ziek worden door inteelt of ernstig lijden onder hun uiterlijk) kwam minister Schouten in maart 2019 met specifieke, aan de hond meetbare, criteria. Zo hebben de NVWA en de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID) eindelijk handvatten voor hun inspecties en controles bij hondenfokkerijen. Het gaat hierbij om concrete criteria voor de schedelvorm, lengte van de neus en vorm van de ogen. Een doorbraak! Ook het fokken van ‘designerkatten’ zoals de bambino sphynx kan nu gehandhaafd worden door recent onderzoek dat criteria opleverde om op te handhaven.
Lancering FairDog
Nu het plan Fairfok het rasdierenleed niet daadwerkelijk verbetert, hebben diverse organisaties het heft in eigen hand genomen. In januari 2020 lanceren zij ‘FairDog’: een unieke samenwerking tussen diverse partijen. FairDog wordt aangestuurd door de KNMvD, de Dierenbescherming, de Raad van Beheer en de Universiteit Utrecht. Het doel van Fairdog is duidelijk: het vergroten van het aanbod van gezonde, sociale honden in Nederland. De Sophia-Vereeniging heeft zich aangesloten bij Fairdog.
Wetsvoorstel importverbod honden met een ziekmakend uiterlijk
Het is natuurlijk vreemd dat honden met een ziekmakend uiterlijk in Nederland niet meer gefokt mogen worden, terwijl buitenlandse fokkers deze zieke dieren nog wel naar Nederland mogen importeren. Om hier een einde aan te maken stelden wij zelf een wetsvoorstel op. In april 2020 lanceert de Sophia-Vereeniging een petitie we mensen oproepen het wetsvoorstel te steunen. De petitie is inmiddels ruim 1.600 keer ondertekend.
Tijdens het Algemeen Overleg Dierenwelzijn op 29 september, kwam het wetsvoorstel zijdelings aan bod. Minister Schouten liet daarop weten zich in EU-verband te willen inzetten voor doorgefokte honden. Uit onze peiling onder ons hondenfokkerspanel bleek dat 73% voorstander is van het importverbod. 45% ervaart dat geïmporteerde honden voor lagere prijzen op de Nederlandse markt komen. Uit de peiling blijkt ook dat verschillende fokkers mensen doorverwijzen naar het buitenland voor pups nu bepaalde raskenmerken hier niet meer toegestaan zijn. Dit toont het belang van een importverbod nogmaals aan.
