• Houd nooit vissen in een vissenkom

    Een vissenkom leidt tot stress, ziekte en een vroegtijdige dood.

Vissen

In Nederland worden ruim 16 miljoen siervissen gehouden. Vissen zijn hoogontwikkelde, gewervelde dieren die angst, pijn en stress kunnen ervaren. Ze hebben bewustzijn en geheugen en ze hebben sociaal contact met soortgenoten nodig. Veel vissen worden echter alleen gehouden. Vaak is hun huisvesting veel te klein en te weinig gevarieerd. De goudviskom is hiervan het meest bekende voorbeeld. Bovendien komen problemen met de waterkwaliteit en -temperatuur veelvuldig voor, waardoor de vissen ziek worden of vroegtijdig overlijden.

De Sophia-Vereeniging bestrijdt vissenleed door voorlichting te geven over de aanschaf, de verzorging en het natuurlijke gedrag van veelgehouden (sier-)vissen. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar de huisvesting en het belang van gezelschap voor deze dieren. Via politieke lobby en voorlichting zetten wij ons in voor beschermende wetgeving rondom het kweken van vissen. Want veel vissensoorten worden gekweekt op extreme uiterlijke kenmerken, waar de dieren ernstig onder lijden.

Wil jij ons helpen om vissen in nood een beter leven te geven? Word dan nú lid van de Sophia-Vereeniging!

Gedrag van vissen

Vissen zijn over het algemeen heel sociaal. Van nature leven de meeste vissen in scholen of groepjes. Ze dienen dus niet in hun eentje gehouden te worden, maar met een aantal soortgenoten. Vissen communiceren door middel van geuren, kleuren en vinsignalen. Het is heel belangrijk dat de vissen over een interessante, afwisselende omgeving beschikken. Diverse waterplanten, stenen en een zand- of grindachtige bodem zijn dan ook absolute vereisten. Planten zorgen voor schuilplaatsen en ze verbruiken nitraten, fosfaten en koolzuurgas, dat wordt omgezet in zuurstof. De meeste siervissen zwemmen graag in groepjes door het water. Vissen zijn voortdurend op zoek naar voedsel. Daarbij woelen ze in de bodem en ‘grazen’ ze de algen van planten, de aquariumwanden en decoraties af. Dit biedt de vissen de noodzakelijke afleiding en beweging.

Vissenkom, aquarium of vijver

Vissen moeten zo veel mogelijk hun natuurlijke vissengedrag kunnen uitvoeren. Een flinke, diepe vijver is voor koudwatervissen dan natuurlijk het beste. Als vissen in een aquarium gehouden worden, dan moeten ze over tenminste 250 liter water beschikken. Dat komt neer op een aquarium van 100 bij 50 bij 50 centimeter. Hoe meer en hoe groter de vissen, hoe groter het aquarium. Zorg er altijd voor dat het aquarium op een volledig vlak oppervlak staat, om te voorkomen dat het glas barst. Let er ook op dat het aquarium niet naast een deuropening, een televisie of geluidsboxen staat. Dit zorgt voor veel onrust en stress. Een vissenkom is absoluut ongeschikt om vissen in te huisvesten. Daarin past te weinig water, de vissen kunnen nauwelijks zwemmen en het zuurstofoppervlak is veel te klein.

Temperatuur
Vissen zijn koudbloedig. Dat betekent dat ze hun temperatuur niet zelf kunnen regelen en heel gevoelig zijn voor temperatuurschommelingen. Iedere vissoort heeft zijn eigen ideale temperatuur. Hou daar rekening mee als je verschillende vissen bij elkaar zet in een vijver of aquarium. Wanneer je water gaat verversen, zorg er dan voor dat het nieuwe water dezelfde temperatuur heeft als het oude. Een nieuwe vis kun je het beste minstens een uur in het aankoopzakje op het water van het aquarium of de vijver laten drijven. Zodra er geen temperatuurverschil meer is, kan de vis losgelaten worden. Zet een aquarium op een koele plaats en niet direct in het zonlicht. Zonlicht bevordert de algengroei en kan de temperatuur van het water hoog laten oplopen. Daardoor blijft er te weinig zuurstof in het water over. Controleer de temperatuur in het aquarium regelmatig met een waterbestendige thermometer. Om het water te verwarmen, is een verwarmingselement met een laag voltage nodig. Laat je daarover goed adviseren bij de dierenspeciaalzaak. Ook in een vijver moet de watertemperatuur zo stabiel mogelijk blijven. Maak je vijver daarom minimaal 1,5 meter diep.

Schoon water
Voor een goede zuurstofverdeling en het voorkomen van hoge concentraties giftige stoffen (door planten, vissen en voedselresten), moeten een filter en een luchtpomp in het aquarium of de vijver geplaatst worden. Een binnenfilter met een membraanpomp is geschikt voor een aquarium dat niet langer is dan 80 centimeter. Grote bakken hebben een waterpompfilter nodig. Een keer per uur moet de gehele inhoud van het aquarium het filter zijn gepasseerd. Met beluchting ontstaat waterbeweging en is er een betere gasuitwisseling. Bovendien blijven afvalstoffen beter zweven, zodat het filter ze kan verwijderen. Ook in een klein aquarium moet je (bijvoorbeeld met een luchtpompje) zorgen voor beweging van het water.

Bij een vijver is een filter eveneens heel belangrijk. Via mechanische filtering haalt u het grove vuil eruit. Biologische filtering zet het onzichtbare vuil om naar minder schadelijke stoffen. Laat de bodem leeg en zorg voor een vuilafvoer die al het vuil op de bodem meteen afvoert naar het filter. Zo houd je een schone, heldere vijver.

Bodem
De bodem van een aquarium moet bedekt zijn met grind en/of zand. Veel vissen worden in hun natuurlijke omgeving bedreigd door vijanden van bovenaf, zoals reigers. Een grindbodem geeft de vissen een beschermd gevoel tegen deze natuurlijke vijanden. Let op dat de grootte van het grind bij het soort vissen past. Voor goudvissen bijvoorbeeld, wordt de bodem eerst bedekt met ongeveer 3 centimeter aan fijne kiezelsteentjes of grind. Daar overheen komt een dun laagje grovere kiezels van 5-8 millimeter. Ronde kiezelstenen zijn het beste, zodat de vissen zich niet kunnen verwonden. Gebruik geen schoonmaakmiddel om het aquarium of het grind te zuiveren, maar schoon water.

Verzorging van vissen

Om watervergiftiging te voorkomen, moet je het water van het aquarium regelmatig verversen. Per vis moet er ongeveer 2 liter water per 14 dagen ververst worden. Haal per keer niet meer dan een derde van het aquarium leeg. Zorg ervoor dat de temperatuur van het water bij het verversen niet gaat schommelen. Bij de verzorging van vissen kun je gebruik maken van een slangetje, dat als een soort stofzuiger het vuil van de bodem verwijdert. De wanden van het aquarium kunnen met een schuursponsje zonder schoonmaakmiddel schoongemaakt worden. Kraanwater bevat minieme deeltjes zware metalen. Deze deeltjes tasten de beschermende slijmlaag van vissen aan, wat kan leiden tot witte stip en een schimmelinfectie. Ook kunnen allerlei stoffen voorkomen die van invloed zijn op de gezondheid van de vissen, zoals ammoniak, nitriet, nitraat, koolzuur, metalen, chloor en zout. Vooral ammoniak en nitriet zijn giftig. Voeg daarom waterbereider toe en controleer het water regelmatig met een testsetje. Ook de zuurgraad moet vaak gecontroleerd worden. Zorg ervoor dat de pH-waarde in ieder geval tussen 5 en 9 blijft.

Voeding
Bij de verzorging van vissen is de voeding afhankelijk van de soort en de hoeveelheid vissen. Een goede aquarium- of dierenspeciaalzaak kan je daarover adviseren. Sommige vissen eten zachte waterplanten en algen. Daarnaast kun je droogvoer geven. Het voer moet binnen 3 tot 5 minuten zijn opgegeten. Te veel voer zorgt voor watervervuiling en hoge waarden aan nitraat, nitriet en ammonium. Geef naast basisvoer regelmatig wat muggenlarven, kleine wormpjes of kleine schaaldiertjes.

Ziekte
Zieke vissen eten slecht, zonderen zich af, worden opgejaagd, maken abnormale bewegingen en kunnen rafelige vinnen hebben of een rafelige staart. Ook een dikke buik, uitpuilende ogen, snelle ademhaling of lucht happen aan de oppervlakte zijn tekenen dat er iets mis is. Meestal is er dan iets aan de hand met de waterkwaliteit. Door een slecht werkend filter kunnen er bijvoorbeeld giftige stoffen in het water zitten. Controleer regelmatig of de waterkwaliteit, de temperatuur en de beluchting in orde zijn. Worden er steeds meer vissen ziek, dan kan er sprake zijn van een infectieziekte. Daartegen zijn diverse medicijnen te koop in de dierenspeciaalzaak. Is er maar een vis ziek, kijk dan of de vis gewond is, de huid is beschadigd of dat het dier een tumor heeft.

Vissen aanschaffen

Wil je een aquarium beginnen, heb dan geduld. Wacht met vissen aanschaffen, want pas 2 weken nadat je het aquarium hebt ingericht, kunnen de eerste vissen erin. Er moet een goede balans tussen bacteriën en mineralen in het water tot stand komen en planten hebben tijd nodig om aan te slaan. Zorg dat de verlichting van het aquarium op vaste tijden aanstaat (ongeveer 12 uur per dag), dat het filter werkt en dat het water de juiste temperatuur houdt. Na enkele weken kun je de vissen kopen. Controleer eerst met een testset of er geen ammoniak of nitriet in het water zit. Start met 2 of 3 visjes en koop pas na een aantal weken de rest. Je loopt anders het risico dat het biologisch evenwicht van het aquarium wordt verstoord en vissen ziek worden of doodgaan.

Voor je vissen gaat aanschaffen, is het verstandig je goed te verdiepen in de natuurlijke achtergrond van verschillende soorten vissen. Aan de hand daarvan bepaal je welke vissen bij elkaar geplaatst kunnen worden en wat hun ideale omstandigheden zijn. Let er bij het kopen van vissen op dat ze uit schone bakken komen en dat er geen zieke of dode dieren in de bak zitten. Kies voor de meest actieve vissen; deze zijn vaak het gezondst.

Kosten
De kosten van vissen lopen enorm uiteen. Hetzelfde geldt voor aquaria en vijvers. Een simpel aquarium met een paar goudvissen heb je vanaf ongeveer € 150,-, terwijl je voor een gezelschapsaquarium met bijzondere tropische vissen zo duizenden euro’s betaalt. Daarnaast zijn er kosten die terugkeren, zoals bijvoorbeeld de aanschaf van voer en planten. Zorg ervoor dat je financieel altijd in staat bent om bijvoorbeeld een kapot filter te kunnen vervangen en de rekening voor medicijnen tegen ziekten te betalen. Besef je ook dat een aquarium veel stroom verbruikt.

Kweken van vissen

Wij raden het ten sterkste af om zelf vissen te kweken. Door een gebrek aan kennis ontstaan vaak grote problemen met de moederdieren en de jongen. Maar ook bij ‘officiële’ kwekers gaat het vaak mis. Er wordt dan gefokt op extreme uiterlijke kenmerken, waar de dieren ernstig onder lijden. Zo wordt de Celestial Goldfish praktisch blind. Hierdoor is hij in een aquarium waar hij met andere vissen gehouden wordt meestal te laat bij het eten, waardoor hij snel zal sterven. Vissen met extreem lange, weelderige vinnen ondervinden problemen bij het zwemmen. Zij kunnen hun evenwicht niet houden.

Gezondheid moet centraal staan
In 2009 startte de Sophia-Vereeniging een lobbytraject en publiekscampagnes om de problemen bij het fokken van vissen en andere dieren aan de kaak te stellen. Want het moet niet om het uiterlijk gaan in de fokkerij, maar om het welzijn van de dieren. Van fokkers valt niet te verwachten dat zij maatregelen nemen; zij verdienen immers hun geld met het fokken op uiterlijke kenmerken. Daarom pleit de Sophia-Vereeniging voor duidelijke overheidsregels die de gezondheid van de dieren centraal stellen en die streng worden gecontroleerd. Voor sommige soorten zal dat een fokverbod betekenen.

Zelf doden van vissen
Een ander groot probleem bij het kweken van vissen is het zogenaamde ‘culling‘. Dat houdt in dat fokkers dieren doden die ongewenst zijn. Deze dieren zijn kerngezond, maar hebben niet exact het uiterlijk dat veel geld opbrengt. Omdat hun ruimte en voeding liever besteedt wordt aan dieren die in de verkoop meer opleveren, worden ze door fokkers gedood. In Nederland is deze praktijk niet strafbaar. De Sophia-Vereeniging streeft ernaar dat hier op korte termijn verandering in komt. Na een intensief lobbytraject lukte ons in 2012 om staatssecretaris Bleker ervan te overtuigen om het zelf doden van honden en katten strafbaar te stellen. Per 1 juli 2014 is dit officieel onderdeel van de Wet Dieren. Wij dringen er nu op aan dat in de Wet Dieren dezelfde regels voor alle huisdieren worden opgenomen.

  • Stop de huisdierenhandel!


    Wij willen een verbod op de verkoop van huisdieren in dierenwinkels, tuincentra en via het internet.

  • Sophi@-Nieuws


    Wil je maandelijks op de hoogte gehouden worden van al het nieuws van de Sophia-Vereeniging, meld je dan aan voor het Sophi@-Nieuws!

  • Word lid!


    Wil jij ons helpen om huisdierenleed te bestrijden? Word dan nú lid van de Sophia-Vereeniging!