• Paarden zijn zeer sociale dieren

    Dankzij hun natuurlijke behoefte aan interactie kunnen paarden met mensen een bijzondere band opbouwen.

Paarden

Mensen en paarden kunnen een speciale band opbouwen. Dat komt doordat een paard heel sociaal is. Paarden zijn kuddedieren en hebben het liefst andere paarden om zich heen om mee te communiceren. Toch wordt een groot deel van de paarden en pony’s alleen gehuisvest. Daardoor ontstaan ernstige welzijnsproblemen en afwijkend paardengedrag, zoals weven, kribbebijten en soms zelfs zelfbeschadiging. Vaak is de oplossing simpel: zorg ervoor dat het dier andere paarden om zich heen heeft, het liefst in een kudde in een ruime, open weide. Een kudde kan al gevormd worden met slechts enkele paarden.

De Sophia-Vereeniging bestrijdt paardenleed door voorlichting te geven over de aanschaf, de verzorging en de natuurlijke behoeftes van paarden. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar het belang van gezelschap voor deze dieren. Via politieke lobby en publiekscampagnes zetten wij ons in voor beschermende wetgeving rondom het houden van paarden.

Wil jij ons helpen om paarden in nood een beter leven te geven? Word dan nú lid van de Sophia-Vereeniging!

Het gedrag van het paard

Het gedrag van een paard bestaat voor het grootste deel uit grazen, afgewisseld door perioden van rust, beweging en sociale activiteit. Van nature leven paarden in een rondtrekkende kudde. Deze bestaat uit een alfa merrie, meestal een van de oudere merries, die bepaalt waar de kudde heengaat en wat de kudde doet, een alfa hengst die zorgt voor voortplanting en bescherming en een harem van een aantal merries. De harem is een hechte groep met zeer stabiele onderlinge banden. Om die in stand te houden, communiceren paarden met elkaar via hun houding, gezichtsexpressie, spierspanning, geuren en geluiden. Voor paarden is het dus van groot belang dat ze soortgenoten kunnen zien, voelen, ruiken en horen.

Afwijkend gedrag van een paard

Helaas weten veel paardeneigenaren niet hoe belangrijk contact met andere paarden is voor hun dier. Daardoor staan de huisvesting en verzorging van paarden vaak ver af van de natuurlijke situatie. Paarden worden vaak lange perioden in krappe, individuele boxen gehouden, waarin ze geen contact kunnen hebben met soortgenoten of voedsel kunnen zoeken. Door dit gebrek aan sociaal contact, ruimte en omgevingsprikkels ontstaan eenzaamheid en verveling. Hierdoor kan het gedrag van een paard gaan afwijken: het paard gaat stalondeugden ontwikkelen. Dit zijn herhaalde, doelloze bewegingen die de aanmaak het lichaamseigen hormoon endorfine stimuleren. Het paard raakt daarvan in een verslavende roes. Stalondeugden zijn er in allerlei soorten. De bekendsten zijn  weven (afwisselend het linker- en rechterbeen belasten waardoor het hele lichaam heen en weer deinst, dit kan leiden tot overmatige slijtage van de hoef en abnormale spierontwikkeling), kribbebijten (ook wel ‘luchtzuigen’. Het paard pakt een bak/hek/paal vast met de bek en zuigt hier aan. Kribbebijten kan leiden tot maagzweren en een beschadigd gebit), schrapen (met de hoef over de grond), of zelfs zelfbeschadiging. In Nederland komt dergelijk ‘abnormaal’ paardengedrag bij 20 tot 30% van de paarden voor. Paarden alleen huisvesten veroorzaakt stress en is daarom een bedreiging voor het welzijn van de dieren.

Maatregelen

Veel paardeneigenaren geloven dat stalondeugden samengaan met een slechte gezondheid, verminderde prestaties en waardevermindering van de paarden. Bovendien zijn ze bang dat dit ‘abnormale’ gedrag van een paard aangeleerd en gekopieerd wordt. Als oplossing worden belemmerende maatregelen getroffen, zoals anti-wevenbalken, anti-luchtzuigbanden en beperking van de bewegingsvrijheid. Ook worden paarden die stalondeugden vertonen sociaal geïsoleerd. Al deze maatregelen lossen de problemen echter niet op. Ze leiden alleen maar tot meer afwijkend gedrag bij een paard ze belemmeren het natuurlijke gedrag. De enige oplossing is het dier met soortgenoten te huisvesten en en voldoende tegemoet te komen in zijn natuurlijke behoeftes.

De huisvesting van een paard

Bij het huisvesten van een paard moet rekening gehouden worden met de sociale aard van het dier. Paarden zijn van nature kuddedieren. Daarom functioneren ze het beste in een ruime, stimulerende omgeving met veel mogelijkheden tot sociale contacten. De ideale omgeving voor paarden is een grote paddock of weide, waarin ze kunnen eten, bewegen en met andere paarden kunnen communiceren. Ieder paard voelt zich prettiger als er soortgenoten in de buurt zijn waarmee het fysiek contact kan hebben. Groepshuisvesting is dan ook een goede leefvorm voor het zeer sociale paard. Paarden van ongeveer gelijkwaardige rang en stand worden daarbij met elkaar gehuisvest in een grote paardenstal zonder tussenwanden. Daarin kunnen ze hun natuurlijke gedrag goed uitvoeren en wordt afwijkend of nerveus gedrag verminderd. Groepshuisvesting is diervriendelijk, mits de ruimte groot genoeg is en er voldoende voedsel voor ieder paard ter beschikking is.

Box

Een andere vorm van sociale huisvesting van het paard is de duobox: een paardenstal voor 2 paarden. Van nature hebben merries in een harem de neiging duo’s te vormen. Ook jonge hengsten die nog geen harem hebben gevormd, gaan onderling banden aan. In een duobox is lichamelijk en visueel contact mogelijk. Gebleken is dat paarden die in een duobox gehuisvest worden, minder afwijkend gedrag vertonen dan dieren die alleen staan.
De situatie van individueel gehuisveste paarden kan verbeterd worden door hen via een opening in de box de mogelijkheid te geven tot visueel en fysiek contact met de buurpaarden. Zijn er geen andere paarden in de omgeving, dan kunnen paarden ook gemakkelijk een band aangaan met bijvoorbeeld een ezel of een geit. Paarden hechten zich alleen aan mensen bij gebrek aan beter; het is geen volwaardige vervanging.

Een paard aanschaffen

Wil je een pony of paard aanschaffen? Verzeker jezelf er dan van dat je genoeg tijd, geld, energie en ruimte hebt om goed voor het dier te zorgen.

Een pony of paard aanschaffen is een dure grap. Al eens overwogen om een paard te ‘leasen’ of het paard van iemand anders bij te rijden? Wil je een pony of paard aanschaffen voor een kind, laat het dan eerst een tijd ‘oefenen’ met een verzorgpaard op een manege.

Kosten

Een paard of pony brengt veel kosten met zich mee:

  • De aanschafkosten. Die zijn afhankelijk van het soort paard dat je gaat aanschaffen. Een kleine pony kost veel minder dan een ervaren sportpaard
  • Kosten voor halsters, zadel, hoofdstel, dekens, poetsspullen, et cetera
  • Moet het paard vaak vervoerd worden, dan moet je wellicht een trailer kopen
  • Kun je het paard niet thuis huisvesten, dan zijn er kosten voor de stalling. Deze variëren van € 100,- tot € 500,- per maand, afhankelijk van de diensten die geleverd worden door de pensionstal of manege
  • Aan voeding ben je rond de € 45,- per maand kwijt voor een kleine pony die altijd in de wei staat. Reken bij een sportpaard op € 250,- per maand
  • 3 á 4 keer per jaar moet er mestonderzoek worden gedaan. Aan de hand van de uitslag zal er ontwormd worden. Mestonderzoek kost rond de € 17,- per keer. ontwormingsmiddelen kosten tussen de € 8,- en de € 25,-
  • Vaccinaties kosten rond de € 30,- tot € 60,- per jaar
  • Aan hoefverzorging ben je – afhankelijk van het paard – elke 6-8 weken € 50,- tot € 150,- kwijt
  • Het verzorgen van het gebit van een paard zal je gemiddeld rond de € 40,- tot € 200,- per jaar kosten
  • Paardrijlessen kosten gemiddeld € 15,- (groepsles) tot € 40,- (privéles) per keer
  • Onvoorziene kosten: een paard kan een ongeluk krijgen of veroorzaken of ziek worden. De dierenartsrekening kan daarbij enorm oplopen; een ziekenhuisopname kost algauw zo’n € 1.500,-

De verzorging van paarden

De verzorging van een paard kost veel tijd. Reken op zo’n 2 tot 3 uur per dag en denk eraan dat een paard weinig boodschap heeft aan weekenden, vakanties en regenbuien.

Soortgenoten

Essentieel bij de verzorging van het paard is dat het dier contact heeft met soortgenoten. Hou daar rekening mee bij de huisvesting. Een paard dat alleen gestald wordt, kan last krijgen van eenzaamheid en verveling. Daardoor kan het afwijkend gedrag gaan vertonen, zoals weven, kribbebijten en soms zelfs zelfbeschadiging. Verder moet een paard regelmatig vrij gelaten worden in een grote paddock of weide en genoeg beweging krijgen.

Paardrijden

Om een paard genoeg beweging te geven, kun je gaan paardrijden. Maar ook longeren, mennen, wandelen en springen zijn manieren om actief te zijn met je paard. Het is verstandig om paardrijlessen te nemen voordat je er zelfstandig op uit gaat met het paard. Zo leer je het paard kennen en kom je niet voor verrassingen te staan bij het berijden en de verzorging van jouw paard. Van nature is een paard een kuddedier dat zal vluchten als er gevaar dreigt, óók als er iemand op z’n rug zit. Met meer kennis over het natuurlijke gedrag van paarden, kun je de dieren beter aanvoelen en voorspellen wat ze gaan doen.

Voeding

Het paard is een planteneter. Afhankelijk van het gewicht, de leeftijd, de grootte en de hoeveelheid beweging, heeft een paard een bepaalde hoeveelheid energie en eiwitten nodig. Om je paard gezond te houden, moet het voeding krijgen die bestaat uit 80% ruwvoer (hooi), 20% krachtvoer (paardenbrokken) en aanvullingen als appels, wortelen, brood, vitamines en supplementen. Die laatste zijn niet noodzakelijk, de meeste paarden en pony’s kunnen alle benodigde voedingsstoffen uit het ruwvoer halen, mits dit van goede kwaliteit is. Krachtvoer is een goede aanvulling op ruwvoer, met name wanneer het paard meer moet presteren of het paard vitaminen- of mineralentekorten heeft. Aanvullingen als brood, appels en wortels zijn er voor de lekkere afwisseling. Kijk uit dat het paard hier niet teveel van binnen krijgt!

Gezondheid

Een gezond paard heeft een glanzende vacht, heldere ogen, een schone neus, een goede eetlust en een levendige houding. Om een paard gezond te houden, moet het regelmatig worden gevaccineerd en ontwormd. In ieder geval moet het als veulen van 4-6 maanden een basis enting (influenza en tetanus) krijgen, die na 6 weken nog een keer herhaald moet worden. De influenzavaccinatie wordt hierna jaarlijks herhaald, de tetanusinjectie om het jaar.

Ook moet een paard ontwormd worden. Een dierenarts of gespecialiseerde instantie neemt hiervoor 3 á 4 keer per jaar een mestonderzoek af. Aan de hand van de uitslag van dit onderzoek wordt er bepaald óf en met welk middel er ontwormd moet worden. Bij paarden jonger dan 3 jaar is het raadzaam om de mest vaker te laten controleren of volgens een vast schema te ontwormen. Deze jonge dieren hebben nog weinig weerstand en kunnen veel last hebben van een worminfectie.

De hoeven van een paard dienen elke 6-8 weken bekapt en eventueel beslagen te worden door een hoefsmid. Daarnaast moet het gebit ieder jaar gecontroleerd worden door een dierenarts of erkende paardentandarts.

Transport

Een paard moet soms vervoerd worden. Bijvoorbeeld naar een manege, de dierenarts of een buitengebied om daar te gaan paardrijden. Het dier kan veel stress ondervinden van transport. Wanneer het paard op goede en geduldige wijze geleerd heeft om te reizen, zal het dier meer op zijn gemak zijn en tijdens het transport ook minder stress ervaren. Gespecialiseerde instructeurs kunnen de paardeneigenaar helpen bij deze training.

Hoeft een paard niet vaak vervoerd te worden, dan kun je een paardentaxi bestellen bij een gespecialiseerd bedrijf. Voordeel is dat je geen BE-rijbewijs nodig hebt en geen trailer hoeft te kopen of huren. Wil je wel een trailer kopen, let dan op comfort, licht, ventilatie, antislipbodem, ruimte en degelijkheid. Goed onderhoud van de koppeling, banden, bodem, verlichting en remkabels is noodzakelijk voor de veiligheid van het paard. Voorkom roest door de trailer goed schoon te houden en zorg voor transportbeschermers bij de verzorging van het paard. Moet je meerdere paarden vervoeren, dan kun je beter een speciale vrachtwagen gebruiken. Rij in ieder geval altijd rustig en beheerst en probeer plotselinge bewegingen te voorkomen. Op die manier kan de stress bij het dier beperkt worden.

Enkele tips als je een paard wilt aanschaffen

  1. Denk bij de keuze voor een paard of pony aan je lengte en gewicht
  2. Koop je een paard of pony voor een kind? Besef je dan dat kinderen over een paar jaar misschien wel te groot zijn voor het dier
  3. Realiseer je dat het welzijn van het paard valt of staat met de mogelijkheid tot contact met andere paarden. Als daar thuis geen mogelijkheid toe is, kijk dan of het dier gestald kan worden in een manege of pensionstal waar paarden in groepsverband gehuisvest worden
  4. Bedenk dat het paard naast contact met andere paarden, ook iedere dag minimaal 2-3 uur per dag aandacht van je nodig heeft. Dus ook bij slecht weer, in weekenden en in vakanties
  5. Beginnende ruiters kunnen het beste niet kiezen voor een ongecastreerde hengst. Een betere keuze is een betrouwbare, ervaren merrie of ruin (gecastreerde hengst), ouder dan 10 jaar
  6. Laat je goed informeren over de verschillende paardenrassen voordat je een paard gaat aanschaffen. Sommige rassen zijn meer geschikt voor dressuur, andere zijn eerder trekpaarden of recreatiepaarden
  7. Informeer naar het karakter van het paard. Een grote, zware koudbloed is vaak een stuk rustiger dan een slanke, temperamentvolle half- of volbloed
  8. Laat het paard keuren (door de dierenarts) voordat je een paard gaat aanschaffen
  9. Let op of de identificatie (paspoort, chip-/levensnummer et cetera) in orde is en of de koopovereenkomst duidelijk is

  • Stop de huisdierenhandel!


    Wij willen een verbod op de verkoop van huisdieren in dierenwinkels, tuincentra en via het internet.

  • Sophi@-Nieuws


    Wil je maandelijks op de hoogte gehouden worden van al het nieuws van de Sophia-Vereeniging, meld je dan aan voor het Sophi@-Nieuws!

  • Word lid!


    Wil jij ons helpen om huisdierenleed te bestrijden? Word dan nú lid van de Sophia-Vereeniging!