De aanpak van dierenmishandeling begint met een goed meldpunt

Met de aangescherpte Wet dierenmishandeling en -dierverwaarlozing kunnen dierenbeulen strenger worden bestraft. Dat is goed nieuws voor de dieren. Minder goed nieuws is dat het Meldpunt 144 op de toch staat. Dit meldpunt speelt een cruciale rol in het signaleren van dierenmishandeling en de handhaving van de wet. Onlangs werd bekend dat de politie het meldpunt wil overdragen aan een particuliere organisatie. Een bijzonder slecht idee, vinden wij. Alleen de politie kan een directe koppeling met opsporing, veiligheid en handhaving garanderen. Daarom dringen wij erop aan dat Meldpunt 144 onderdeel blijft van de politie en dat er geïnvesteerd wordt in betere handhaving van de dierenbeschermende regels in Nederland.  

Aanscherping Wet dierenmishandeling en dierverwaarlozing

Dierenmishandeling moet kunnen worden aangepakt en streng worden gestraft. Daar is bijna iedereen in Nederland het wel mee eens. Ook in de politiek bestaat daarover eensgezindheid – van links tot rechts. Te vaak gebeurde het dat een opgepakte dierenbeul een relatief lage straf kreeg, omdat de wetgeving het niet toeliet om zo’n dierenbeul streng te straffen.

Het was daarom goed nieuws toen de Tweede Kamer in mei 2023 de wetgeving tegen dierenmishandeling flink aanscherpte. De Sophia-Vereeniging had daar al lang op aangedrongen in de vele gesprekken die werden gevoerd met Kamerleden van verschillende partijen. De PvdD nam het initiatief voor de aanscherping van de wet en werkte daarbij samen met de PVV en de VVD. Uiteindelijk stemde een zeer grote meerderheid van de Tweede Kamer (145 van de 150 Kamerleden) voor de aangescherpte Wet dierenmishandeling en dierverwaarlozing.

De maximale gevangenisstraf voor dierenmishandeling werd verhoogd van 3 jaar naar 5 jaar. Daarnaast kunnen dierenbeulen nu een jarenlang verbod krijgen om dieren te houden, soms zelfs levenslang. Ook wordt het verbod op het zelf doden van huisdieren uitgebreid, zodat niet alleen het zelf doden van honden en katten, maar ook het zelf doden van andere gehouden dieren strafbaar wordt. Dankzij de strengere wet kan dierenmishandeling veel beter worden aangepakt dan voorheen.

In Nederland ligt de handhaving van de Wet dieren in handen van drie partijen: de dierenpolitie, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en de Landelijke Inspectiedienst Dierenwelzijn (LID). Meer over deze drie organisaties lees je hier.

Het belang van goede signalering

Die aangescherpte wet om dieren te beschermen is een prachtige stap, maar het mag natuurlijk niet bij papieren wetgeving blijven. Uiteindelijk hebben dieren pas iets aan betere wetgeving als daders van dierenmishandeling of -verwaarlozing daadwerkelijk worden opgespoord en aangepakt. Met andere woorden: om dierenmishandeling goed aan te kunnen pakken en te bestraffen, hebben we niet alleen goede wetten nodig, maar ook voldoende inzet van politie en opsporingsdiensten. En dat begint met een goede signalering. Want dierenmishandeling die niet wordt opgemerkt, kan ook niet worden gestopt.

De aanpak van dierenmishandeling begint vaak met een melding bij Meldpunt 144 (‘Red een dier’). Wie dit nummer belt, komt terecht bij een meldkamer van de politie. Daar wordt de melding beoordeeld en doorgezet. Gaat het om een dier in acute nood? Om dierenmishandeling? Of om een gewond dier? Moet de politie of de brandweer op de melding worden afgestuurd? Een dierenambulance? Of is het minder ernstig en volstaat een gesprek? De ervaren medewerkers van Meldpunt 144 beoordelen de melding, handelen direct en schakelen de politie of hulpdiensten in. Het komt ook regelmatig voor dat een melding van dierenmishandeling bij 144 leidt tot het ingrijpen bij huiselijk geweld of kinderverwaarlozing. Meer dan de helft van de meldingen betreft politieaangelegenheden.

Steeds meer mensen weten Meldpunt 144 te vinden: het aantal meldingen is in een paar jaar tijd gestegen van ongeveer 50.000 naar 150.000 per jaar. Dat betekent dat het nummer meer dan 400 keer per dag wordt gebeld! Meldpunt 144 is dus heel belangrijk als eerste stap om dierenmishandeling te signaleren en aan te pakken. De Tweede Kamer ziet dat ook en heeft eind 2024 een extra bedrag van 2 miljoen euro uitgetrokken om Meldpunt 144 te versterken.

Uitbesteden van Meldpunt 144 is rampzalig

In de praktijk dreigt nu echter het omgekeerde te gebeuren. Op 19 mei schreef de minister van Justitie en Veiligheid in zijn antwoord op Kamervragen dat de politie af wil van Meldpunt 144 en onderzoekt of het kan worden uitbesteed aan een particuliere organisatie. Voor dieren in nood zou dit rampzalig kunnen uitpakken. Als onderdeel van de politie heeft Meldpunt 144 een directe koppeling met opsporing, veiligheid en handhaving. Een particuliere partij mist de opsporingsbevoegdheid van de politie en het vereiste opleidingsniveau. Als later een deel van de meldingen alsnog met vertraging naar de politie moet worden doorgezet, kunnen gevaarlijke situaties ontstaan voor dieren en burgers.

Voor (huis)dieren is het dus van groot belang dat Meldpunt 144 onderdeel blijft van de politie en dat er geïnvesteerd wordt in betere handhaving van de dierenbeschermende regels in Nederland. Dit is een verantwoordelijkheid van de overheid. Bij de aangescherpte dierenbeschermingswetgeving hoort een meldpunt dat de optimale inzet van politie en opsporingsdiensten waarborgt, en geen uitgekleed Meldpunt 144.

Vind jij ook dat de dierenbeschermende regels in Nederland beter gehandhaafd moeten worden? Teken dan nu onze petitie!